22 Nisan Kürt Gazetecilik Günü vesilesiyle Eş Genel Başkan Yardımcımız Tayip Temel tarafından yapılan açıklamanın Türkçe ve Kürtçe metinleri:
126 yıl önce 22 Nisan 1898 tarihinde Mîqdat Mîdhed Bedirxan tarafından Mısır’ın başkenti Kahire’de çıkarılan Kürdistan Gazetesi, Kürt halkının aydınlanma, ulusal bilince ulaşma, eşitlik ve özgürlük mücadelesini büyütme arayışlarının çok önemli ve tarihsel adımlarından biri olmuştur. Kürt basını ve entelektüel hayatında tarihsel bir dönüm noktası olan Kürdistan Gazetesi ne yazık ki sürgünde, imkansızlıklar içerisinde çıkarılmış, baskılara maruz kalmıştır. Sürgünde yayın hayatına başlamış olsa da Kürdistan hakikatinden beslenmiş ve Kürt halkının gerçeğini dile getirmiştir. Osmanlı Sultanı Abdulhamid’in despot yönetimini eleştiren yazılara da yer veren gazetenin, artan baskılar sonucunda 6-31 sayıları İsviçre ve İngiltere’de Abdurrahman Bedirxan tarafından çıkarılmak zorunda bırakılmıştır.
Kürdistan Gazetesi, 20. yüzyıldaki Kürt aydınlanmasının önemli mihenk taşlarından biri olarak, Kürt basının modern kurumsal yapılanmasında ciddi bir rol oynamıştır. Bu kurumsallaşmaya ilham kaynağı olan gazetenin kuruluş günü olan 22 Nisan, bu tarihsel ve kurucu karakterinden dolayı 1973 yılından itibaren Kürt Gazetecilik Günü olarak kabul edilip kutlanmaktadır. 126 yıldır binlerce Kürt gazeteci; süren kesintisiz saldırılara, engellemelere, imha ve asimilasyon politikalarına rağmen Mîqdat Mîdhed Bedirxan’ın açtığı yolda, hakikatin izinde ısrarla yürümüş, bu geleneği inatla sürdürmüştür. Kürdistan Gazetesi bu anlamıyla bir gazete olmanın ötesinde inkara, imhaya, yok saymaya karşı 126 yıl önce Ortadoğu’da ışıldayan bir hakikatin adı olmuştur. Bu nedenle Kürt basın tarihi aynı zamanda bir mücadele ve direniş alanı olduğunu kanıtlamıştır ve aradan geçen bunca zamana, yapılan bunca saldırıya rağmen bu aydınlanma hareketi bütün bölgeyi etkisi altına alacak şekilde büyümüştür.
Yüzyılın başında ortaya çıkan bu hakikat ve Kürt basını 90’lı yılların karanlığında aydınlanma meşalesini kararlılıkla taşımıştır. 2000’li yıllarda siyasal ve düşünsel dönüşümün öncülüğünü yapmıştır. Kırımlar, katliamlar, baskılar ve temel insan hakları ihlalleri gibi karanlıkta bırakılmak istenen, unutturulmaya çalışılan birçok olay, Kürt gazetecilerin inadı ve ısrarıyla açığa çıkarılarak tarihe not düşülmüştür. Bu ısrar ve inadından dolayı baskı, işkence ve saldırıların hedefi olan Kürt gazeteciler gözaltına alınarak, tutuklanarak, sürgün edilerek hakikat mücadelesinden koparılmaya çalışılmıştır. Kürt basını özellikle son 20 yılda, AKP hükümeti tarafından büyük bir baskı, sansür ve saldırı dalgasına maruz bırakılmış, 2016’dan sonra ilan edilen OHAL ve yayınlanan KHK’lerle Özgür Basının bütün kurumları gasp edilerek gazeteler, televizyon kanalları, dergiler, radyolar kapatılmıştır. Kürt basınına ve Kürt diline yönelik gerçekleşen saldırılar, tarihsel baskı ve saldırıların bir devamı olarak düşmanca sürdürülmüş ve bugün de bu saldırılar devam etmektedir. Öyle ki bu saldırılar 90’lı yıllarda imha saldırılarına dönüşmüş, günümüzde de Nagehan Akarsel gibi akademisyen ve gazetecilere yönelik katliamlar gerçekleştirilmiştir.
Başta Kürdistan Gazetesi’nin kurucusu olan Mîqdat Mîdhed Bedirxan olmak üzere, tüm Kürt basın emekçilerinin ve basın dünyasının Gazetecilik Günü kutlu olsun. Musa Anter, Gurbeteli Ersöz, Nagehan Akarsel, Hafız Akdemir, Hüseyin Deniz şahsında tüm basın şehitlerini saygı, rahmet ve minnetle anıyoruz. Anıları, mücadele mirasları ve direnişleri önünde saygıyla eğiliyoruz.
Tayip Temel
Basın Yayın ve Propaganda Komisyonundan Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı
22 Nisan 2024
Têkoşîna bênavber ya heqîqetê: Roja Rojnamegeriya Kurdî pîroz be!
Rojnameya Kurdistanê 126 sal berê 22yê Nîsana 1898an de li Qahîreyê ji hêla Mîqdat Mîdhed Bedirxan ve hat derxistin. Ev rojname ji bo Kurdan di warê ronakbûn, gihîştina hişmendiya netewî û têkoşîna wekhevî û azadiyê de bûye pêngaveke mezin. Ev rojnameya ku di çapemeniya Kurdî û jiyana entelektuel ya Kurdan de bûye xala werçerxê mixabin li sirgûnê di nav şertên dijwar de hatiye derxistin û di bin pest û pêkûtiyan de maye. Digel ku ji welêt dûr hatibe derxistin jî çavkaniya xwe ji heqîqeta Kurdistanê stendiye û rastiya gelê Kurd aniye zimên. Rojnameya ku rejîma despot a Abdûlhamîd rexne kiriye ji ber zextan jimarên wê yên 6-31ê ji hêla Abdurrahman Bedirxan ve li Swîsre û Brîtanyayê hatiye derxistin.
Rojnameya Kurdistanê di ronakbûna Kurdan a di sedsala 20an de bûye qorzîberek û ji bo sazîbûna modern a çapemeniya Kurdî roleke giring bi cî aniye. Lewma roja derxistina rojnameyê yanê 22yê Nîsanê ji sala 1973yan û vir ve wek Roja Rojnamegeriya Kurdî tê qebûlkirin û pîrozkirin. 126 sal in bi hezaran rojnamegerên Kurdî digel hemû êriş û astengiyan, digel polîtîkayên înkar û tunekirinê li ser rêya ku Mîqdat Mîdhed Bedirxan vekiriye bi biryardarî dimeşin û vê kevneşopiyê bênavber hildigirin. Bi vê taybetmendiya xwe Rojnameya Kurdistanê li Rojhilata Navîn ji rojnameyekê wêdetir li dijî înkar û tunekirinê bûye roniya heqîqetê. Lewma dîroka çapemeniya Kurdî wek qadeke têkoşîn û berxwedanê xwe peytandiye û piştî evqas salan digel hemû zext û zordariyan jî têkoşîna xwe ya ronakbîriyê domandiye û xurt kiriye.
Ev heqîqeta ku di destpêka sedsalê de derketiye holê di tarîtiya salên 90î de wek ronahiyekê sekna xwe parastiye û di salên 2000î de jî pêşengiya guherîn û veguherîna siyasî kiriye. Gelek bûyerên wek qirkirin, komkujî, tundî û binpêkirinên mafên mirovan bi biryardarî û têkoşîna rojnamegerên Kurdî ji tarîtiyê derketine rastiyê û di dîrokê de ciyê xwe girtine. Ji ber vê biryardariya rojnamegerên Kurdî li ser wan êriş û zext û zordarî tu car kêm nebûne, ew hatine binçavkirin, girtin û sirgûnkirin. Desthilatan bi vî awayî xwestine ku rojnamegerên Kurdî ji rêya heqîqetê dûr bixin. Bi taybetî di 20 salên dawiyê de ji hêla desthilata AKPê ve polîtîkayên zextê, êrişên mezin û sansur hatin meşandin, bi OHAL û KHKyan hemû saziyên Kurdan hatin xesbkirin, rojname, televîzyon, kovar û radyoyên Kurdî hatin girtin. Ev êrişên ku çavkaniya xwe ji dijminahiya Kurdan distînin îro hîna jî li dar in. Di salen 90î de ev êriş wek polîtîkayên tunekirinê rû dan û di roja me de jî wek qetlîmanên li ser rojnamegeran tên meşandin. Wek hevrêyên xwe rojnameger û akademîsyen Nagehan Akarsel jî bi destê vê zihniyetê hat qetilkirin.
Em Roja Rojnamegeriya Kurdî di serî de li damezrînerê Rojnameya Kurdistanê Mîqdat Mîdhed Bedirxan û hemû kedkar û xemxurên çapemeniya Kurdî pîroz dikin. Em di şexsê Musa Anter, Gurbeteli Ersoz, Nagehan Akarsel, Hafız Akdemir û Huseyin Deniz de hemû cangoriyên çapemeniya Kurdî bi rêzdarî û bi minet bi bîr tînin. Bîranîna wan, mîrasa wan a têkoşînê û berxwedana wan dê her tim rêya me ronî bike.
Tayip Temel
Cîgirê Hevserokên Giştî û Berpirsê Komîsyona Çapemeniyê
22 Nîsan 2024