Grup Başkanvekillerimiz Meral Danış Beştaş ve Saruhan Oluç, Türkiye’de zor şartlarda mesleklerini icra etmeye çalışan diş hekimlerinin sorunlarına yönelik çözüm yollarının ve politikaların belirlenmesi amacıyla Meclis Araştırması açılması için TBMM Başkanlığına önerge verdi:
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Türkiye’de diş hekimleri seslerinin duyulması için parlamentoya çağrı yapmaktadır. Bu anlamda sorunlarını ve çözüm önerilerini içeren bir raporu TBMM’nin dikkatine sunmuşlardır. Ülkemizde zor şartlarda mesleklerini icra etmeye çalışan diş hekimleri yurtdışına giderek orada yaşamlarını sürdürmek istemektedir. Bu durumun önüne geçilmesi için Türkiye'de faaliyet gösteren 110 diş hekimliği fakültesine bir düzenleme getirilmesi. Her yıl mezun olan öğrenci sayısı 8 bin 500, ülkemizin ihtiyacı ise yıllık 2 bin civarındadır. Elzemdir. Ülkemizin ihtiyacına göre doğru bir planlamayla diş hekimleri istihdam edilmeli ve gelir düzeyi de tatmin edici seviyelere çıkarılmalıdır. Diş hekimlerinin sorunları incelenip, bunlara yönelik çözüm yollarının ve politikaların belirlenmesi amacıyla TBMM İçtüzüğünün 104 ve 105. maddeleri gereği Meclis araştırması açılmasını arz ve teklif ederiz.
GEREKÇE
Sağlık hizmeti tüm dünyada en temel insan haklarından biridir. Sağlığın her kolu ayrı öneme sahip olduğu gibi, her branş ayrı bir uzmanlık gerektirmektedir. Ağız ve diş sağlığı hizmetleri de bunlardan biri olup, bu alanda hizmet veren diş hekimlerinin de büyük sorunları bulunmaktadır.
Diğer hekim mesleklerinde olduğu gibi diş hekimleri de, stres, enfeksiyon, kesici alet yaralanmaları, kimyasal maddelere maruz kalma vb. mesleki sağlık sorunları ile karşı karşıyadır. Diş hekimlerinde uzun süre aynı pozisyonda çalışmaya bağlı iskelet yapısıyla ilgili rahatsızlıklar da zamanla görülmektedir. Uzun süre bir noktaya bakarak çalışmak görme kaybına kullanılan aletler ise işitme kaybına neden olabilmektedir. Tüm bu nedenlerle Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda değişikliğe gidilerek maaş katsayıları yeniden düzenlenmeli ve diş hekimlerine yıpranma payı verilmelidir. Kamu ve özelde çalışan diş hekimlerinin sıkıntılarının çoğu benzer olsa da bazı noktalarda farklılıklar da göstermektedir. Sağlık Bakanlığı'nın uygulamaları neticesinde sorunlar her gün daha da artmaktadır.
Diş hekimliği fakültelerinde son yıllarda kontrolsüz ve niteliksiz bir artış söz konusudur. Başta vakıf üniversiteleri olmak üzere diş hekimliği fakültelerinin yarısı temel kriterleri karşılamamaktadır. Oysa diş hekimliği eğitimi için üniversitelerin çok ciddi yatırımlar yapması gerekmektedir. Ülkemizde her yıl yaklaşık beş bin diş hekimi mezun olurken, her yıl artan kontenjanlar nedeniyle bu sayı yükselmektedir. Örneğin bu yıl diş hekimliği fakültelerinin toplam kontenjanı 9 bine ulaşmıştır. 5 yıl sonra diş hekimi mezun sayısı 9 bin olacak demektir. Bu durumun önüne geçmek için Türkiye'deki 110 diş hekimliği fakültesi ve yönelik ivedilikle gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Mezun sayısı ihtiyacın çok üstündedir, dengeyi sağlamak için stratejik adımlar atılmalıdır.
Öte yandan kamuda ağız ve diş sağlığı hizmetlerinin yeterince etkin olmaması sebebiyle diş hekimlerinin kamudaki istihdamı ihtiyacın oldukça altındadır. Yeni mezun olan diş hekimlerinin önünde muayenehane açmak veya poliklinik veya sağlık kuruluşlarında ücretli çalışmak seçenekleri bulunmaktadır.
Muayenehane açmanın mali zorlukları, fiziki standardı sağlayan yapıların azlığı ve hasta çevresine sahip olmama olguları gözetildiğinde, genç diş hekimleri genellikle ücretli çalışma seçeneğine yönelmektedir. Bu seçenekte muayenehanelerin bulunmaması, genç diş hekiminin deneyimli meslektaşından birebir çalışmayla edineceği bilgi ve beceriyi alamamasına yol açmaktadır. Diğer yandan, mesleğinde belli bir kıdeme ulaşmış diş hekimlerinin artan hasta talebine cevap vermekte zorlanması veya yaş, fiziksel kapasite gibi sebeplerle muayenehaneye daha az zaman ayırabilmesi ve emek vermesi, muayenehanede meslektaşını istihdam etme ihtiyacını doğurmaktadır. Diş hekimlerinin çalışma alanlarının genişletilmesi gereği ile muayenehane sahibi diş hekimlerinin başka bir meslektaşının da desteğiyle hizmeti sürdürme isteğine uygun olarak, diş hekimlerinin muayenehanelerde de çalışabilmesine imkân sağlanmalıdır.
Halkın ağız diş sağlığının korunması, geliştirilmesi ve her bireyin kolay ulaşabileceği ağız diş sağlığı hizmetleri için bilimsel ve koruyucu temelli politikaların oluşması için çalışan İstanbul diş hekimlerinin temel talepleri şunlardır;
- Diş hekimliği üzerine uzmanlaşmayan meslek dışı kişilerin ticari olan ağız diş sağlığı kuruluşlarında ortaklık yapmaması,
- Yeni diş hekimliği fakültelerinin açılmaması,
- SSK ve BAĞ-KUR’dan emekli olan diş hekimlerine ek ödeme yapılması,
- Diş hekimlerinin yanında başka bir diş hekiminin çalışabilmesi,
- Diş hekimlerinin kamuda daha fazla istihdam edilmesi,
- Muayenehanelerin açılışında gereksiz şartların istenmemesi,
- Meslekte belirli bir süre geçiren diş hekimlerine yeşil pasaport verilmesidir.
Yukarıda bahsi geçen talepler dikkate alınarak, diş hekimlerinin sorunları araştırılıp, çözüm yollarının ve politikalarının belirlenmesi amacıyla Anayasa'nın 98, TBMM İçtüzüğü'nün 104 ve 105. maddeleri uyarınca Meclis araştırması açılmasını arz ederiz.
8 Kasım 2023