Kayyım darbesine uluslararası alandan tepkiler gelmeye devam ediyor. Alman Yeşiller Partisi, Avrupa Yeşiller Partisi, AKPM Sosyalist Grubu, Norveç Kızıl Parti, Katalonya Cumhuriyetçi Sol Parti, AB-Türkiye Yurttaş Komisyonu, Avrupa Parlamentosu Dış İlişkiler Komitesi, Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi ile BASK Bölgesi, İsviçre, İspanya ve pek çok yerden kayyım darbesine tepki geldi. Dayanışma mesajları ve tepkilerin bir kısmı şöyle:
Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi Başkanı Marc Cools:
Türk yetkililerinin, dört belediyenin (Mardin, Batman, Halfeti ve Esenyurt) seçilmiş belediye başkanlarını görevden alma ve yerlerine İçişleri Bakanlığı tarafından atanan valileri getirme kararından derin endişe duyuyorum. Haziran 2024'te Hakkâri Belediye Başkanının görevden alınmasının ardından gelen bu kararlar, Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi ve Venedik Komisyonu tarafından yerel demokrasinin özüne zarar verdiği düşünülen kayyım atama uygulamasının en son örneğini oluşturmaktadır. Bu belediye başkanları, kongremizin de gözlemci olduğu 31 Mart 2024 Yerel Seçimlerinde seçmenler tarafından seçilmişti. Kongre, geçen ay kabul edilen 519(2024) Sayılı Tavsiye Kararında, kayyım atama uygulamanın sona erdirilmesi gerektiğine dikkat çekerek yetkililere, adayların seçime katılma yeterliliğine sahip olup olmadığının seçim öncesinde ve kesinleşmiş bir mahkeme kararı varsa değerlendirilmesi gerektiğini hatırlatmıştır. Belediye başkanının görevden alınması durumunda ise belediye meclisinin onun yerine geçecek belediye başkanını seçme hakkına sahip olması gerektiği belirtilmiştir. Kongre, bu tavsiyenin uygulanmasını sağlamak amacıyla Türk yetkililerle siyasi diyalogunu sürdürmeyi dört gözle beklemektedir.
Kürt halkının kendini yönetme hakkı var
Avrupa Yeşiller Partisi: Türk hükümeti Mardin, Batman ve Halfeti'deki DEM Parti belediye başkanları yerine seçilmemiş kayyımlar atadı. Polis, barışçıl protestolara karşı sert müdahalelerde bulunuyor. Türkiye’ye baskıyı sona erdirme çağrısında bulunuyoruz. Kürt halkının kendi yöneticilerini seçme hakkı vardır.
Almanya SPD Milletvekili ve AKPM Sosyalist Grup Başkanı Frank Schwabe: Mardin, Batman ve Halfeti Belediye Başkanları demokratik olarak seçilmişlerdir. Hiçbir hükümet onları görevden alma yetkisine sahip değildir. Derhal görevlerine iade edilmelidirler.
Kayyımlar demokrasiye karşı saldırıdır, AB tepki göstermelidir
AP Türkiye Raportörü ve Avrupa Parlamentosu Dışişleri Komitesi Üyesi Nacho Sanchez Amor: Esenyurt’un ardından şimdi sırada, son yerel seçimlerde DEM Parti tarafından açık şekilde kazanılan Mardin, Batman ve Halfeti var. İddialar ne olursa olsun, kayyım sistemi hükümetin halkın iradesini gasp ettiği, demokrasiye yönelik apaçık bir saldırıdır ve buna karşı net bir AB tepkisi gerekmektedir.
Norveç Kızıl Parti: Erdoğan, Türkiye'de yasal olarak seçilmiş belediye başkanlarını görevden aldı
Norveç Kızıl Parti Milletvekili Hege Bae Nyholt, Norveç Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide’ye şu soruyu yöneltti: “Mart 2024’te Türkiye’de yerel seçimler yapıldı. Seçimi bölgedeki Kürt partileri kazandı. Türkiye makamları, İstanbul’un Esenyurt ilçesi, Mardin, Batman ve Halfeti’deki belediye başkanlarını görevden alıp yerlerine kayyım atadı. Yetkililer, bu kişilerin PKK ile bağlantıları olduğunu iddia etti, ancak DEM ve CHP bunu demokrasiyi hedef alan bir saldırı olarak kınadı. Bu, Türk makamlarının Kürt partilerinden demokratik olarak seçilmiş temsilcileri görevden almasının ve hapse atmasının ilk örneği değil. Norveç hükümeti, Kürt bölgelerinde demokratik olarak seçilmiş belediye başkanlarının görevden alınması ve yerlerine kayyım atanması yoluyla demokrasinin zayıflatılmasını protesto edecek mi?”
Katalonya Cumhuriyetçi Sol Parti: Türkiye Kürdistanı'ndaki son gelişmelerden derin endişe duyuyoruz. Halkın iradesi hükümet tarafından zayıflatılmaktadır. DEM Parti ile dayanışma içindeyiz; Mardin, Batman ve Halfeti’de yerel yöneticilerin görevlerine iade edilmesi çağrısında bulunuyoruz.
AB-Türkiye Yurttaş Komisyonu: İçişleri Bakanlığı Mardin, Batman ve Urfa'nın Halfeti ilçesine kayyımlar atamıştır. İstanbul’un en büyük ilçesi olan Esenyurt’un Kürt belediye başkanı ise 25 Ekim’de görevden alınmış ve hapse atılmıştır. Yerel seçimlerin hemen ardından Hakkari'ye de bir kayyım atanmıştı. Türkiye, bu adımları herhangi bir sonuçla karşılaşmadan atmaktadır. Başta Avrupa Konseyi olmak üzere, Avrupa Birliği ve Avrupa kurumları bu durumu hoşgörüyle karşılamaktadır. Yaptırım seçenekleri Türkiye için uygulanmamaktadır. Bu durum, Türkiye'nin antidemokratik ve Kürt karşıtı politikasına destek niteliğindedir ve kesinlikle kabul edilemez. Demokrasi, hukukun üstünlüğü ve seçmen iradesine saygı çerçevesinde net yanıtlar ve yaptırımlar gereklidir.
Batı bu saldırılar karşısında sessiz kalıyor
Bask Bölgesi Sendikası LAB: Türkiye İçişleri Bakanlığının Kürdistan’da halkın iradesine el koymasını ve Mardin, Batman (Elih) ve Halfeti (Xelfeti) Belediyelerine kayyım atamasını kınıyoruz. Bu belediyeler, 31 Mart 2024 Yerel Seçimlerinde Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM) tarafından kazanılmış ve meşru bir şekilde yönetilmekteydi. Kayyımlar, Kürt halkının sivil ve siyasi haklarının ciddi bir ihlalidir ve ne yazık ki benzer olaylar daha önce de yaşanmıştır. Bask Bölgesi, geçmişte siyasi katılım hakkının reddedilmesi, siyasi örgütlerin ve seçim adaylıklarının yasaklanması, yasa dışı ilan edilenlere yönelik baskı gibi deneyimlere tanık olmuştur. LAB, temel hak ihlallerinin kabul edilemez olduğunu, ancak NATO üyesi ve bölgesel bir güç olan Türkiye’nin Batı’nın çifte standartları nedeniyle cezasız kaldığını vurgulamaktadır. Venezuela’da iddia edilen usulsüzlükler eleştirilirken, Kürdistan’daki bu baskılar göz ardı edilmektedir. Batı’nın bu tutumunun demokrasiyi değil sermaye çıkarlarını korumayı amaçladığı ortadadır. Bask’taki LAB Sendikası olarak, Kürdistan’da yaşananları kınıyor ve Türkiye’nin Kürt halkının iradesine saygı göstermesini talep ediyoruz. Uluslararası toplumun Kürt meselesine demokratik bir çözüm için tüm araçlarıyla müdahale etme zamanı geldi. Bu, Kürdistan’ın kendi kaderini tayin hakkının tanınmasını ve ulusal haklarına saygı gösterilmesini de içermelidir.
Halkın seçilmiş temsilcilerini hiç kimsenin görevden alma yetkisi yoktur
İsviçre Ulusal Konseyi Milletvekili Fabian Molina (Sosyal Demokrat): Mardin, Batman ve Halfeti’de seçilmiş belediye başkanlarının yerine kayyım atanması demokrasiye ciddi bir darbe olup Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartını da ihlal etmektedir. Türkiye halkı, kendi siyasi liderlerini seçme hakkına sahiptir.
Hamburg Parlamentosu Sol Parti Grup Eş Başkanı Cansu Özdemir: Ankara rejiminden yerel demokrasiye bir saldırı daha! AKP, Kuzey Kürdistan şehirleri olan Mêrdîn, Êlih ve Xelfetî’de seçilmiş eş belediye başkanlarını görevden alarak yerlerine rejime sadık emir kullarını atıyor.
İsviçre Sol Parti Milletvekili Lotta J Fornarve: Mardin, Batman ve Halfeti’de demokratik olarak seçilmiş DEM Partili 3 belediye başkanı görevden alındı ve yerlerine rejime sadık isimler atandı. Sol Parti, bu durumu kınıyor ve Türkiye’yi demokrasiye ve halkın iradesine saygı göstermeye çağırıyor. Mardin, Batman ve Halfeti halkıyla tam dayanışma içerisindeyiz.
AİHM kararlarını uygulayın, Kürt seçilmişleri serbest bırakın
HRW Türkiye Direktörü Emma Sinclair: Erdoğan hükümeti, aralarında deneyimli siyasetçi Ahmet Türk’ün de bulunduğu 3 Kürt belediye başkanını daha görevden aldı. Bu, HDP’nin eski Eş Genel Başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ’ın haksız ve siyasi gerekçelerle tutuklanmalarının sekizinci yıldönümünde gerçekleşti. Onları şimdi serbest bırakın, AİHM kararlarını uygulayın.
6 Kasım 2024